Với sự phát triển kinh tế, mức thu nhập và điều kiện sinh sống của người dân ngày càng tăng lên, khiến cho các vấn đề sức khỏe cũng được quan tâm và chú ý hơn. Rất nhiều người cũng đã ý thức về ăn uống và sinh hoạt điều độ đi cùng với đó là sử dụng các loại sản phẩm có nhiều tác dụng trong việc bảo vệ, ngăn ngừa các loại bệnh tiêu biểu là đông trùng hạ thảo.

Thị trường đông trùng hạ thảo tại Việt Nam

Đông trùng hạ thảo tự nhiên từ xưa vốn nổi tiếng là quý giá với những công dụng thần kì, được coi là thần dược trong y học Phương Đông. Đông trùng hạ thảo có bản chất là dạng ký sinh của loài nấm Ophiocordyceps sinensis thuộc nhóm nấm Ascomycetes trên cơ thể ấu trùng của một vài loài bướm trong chi Thitarodes Viette. Chúng thường sinh trưởng trên những vùng cao nguyên có độ cao khoảng 4000 mét, vào mùa đông chúng nhìn giống như côn trùng nhưng vào mùa hè thì tại các đầu cá thể giống côn trùng này lại có nấm Ophiocordyceps sinensis nhô lên khỏi mặt đất giống như các thực vật khác nên chúng có tên là đông trùng hạ thảo. Trong các nghiên cứu phân tích cho thấy, Đông trùng hạ thảo chứa đến 17 axitamin quan trọng, nhiều nguyên tố vi lượng như Al, Si, K, Na…, đặc biệt chúng chứa rất nhiều chất có hoạt tính sinh học cao, rất có giá trị về mặt dược liệu như axit axít cordiceptic, cordycepin, adenosin, hydroxyethyl – adenosin, nhóm hoạt chất HEAA (Hydroxy-Etyl-Adenosin- Analogs). Ngoài ra các loại vitamin B12, vitamin A, vitamin C, vitamin B2 (riboflavin), vitamin E, vitamin K... cũng chiếm hàm lượng rất cao trong thành phần đông trùng hạ thảo. Nhờ có các hàm lượng chất như vậy àm đông trùng hạ thảo có tác dụng bồi bổ cơ thể cho người ốm, bổ thận, cầm máu, dùng chữa hư hao sinh ho, ho ra máu, liệt dương, lưng đau mỏi gối, di tinh, đau tim. Ngoài ra cúng còn có tác hỗ trợ trong quá trình điều trị bệnh ung thư, các bệnh liên quan đến thận, giúp tăng cường cho hệ miễn dịch, điều tiết lượng đường trong máu, ngăn ngừa bệnh tiểu đường, hỗ trợ trị rối loạn và suy giảm chức năng tình dục, hỗ trợ trị các bệnh liên quan đến gan và tim.

Vì những công dụng của đông trùng hạ thảo cộng thêm với thời gian sinh trưởng kéo dài 2-3 năm, điều kiện sinh trưởng khắc nghiệt mà đông trùng hạ thảo đang dần bị hai tác quá mắc dẫn đến nguy cơ bị tuyệt chủng, chính vì vậy mà có nhiều giáo sư, nhà nghiên cứu đã tiến hành nuôi trồng đông trùng ở nhiều vùng khác nhau trong đó có Việt Nam. Tại Việt Nam việc nuôi trồng đông trùng hạ thảo đã tiến hành nhiều năm, nhưng chỉ có vài năm gần đây mới được biết đến trên thị trường. Tất cả các nghiên cứu, phân tích đều cho thấy các loại đông trùng hạ thảo được nuôi cấy có hiệu quả rất lớn trong việc phục hồi sức khỏe, tăng cường miễn dịch, ổn định nhịp tim, cải thiện đường hô hấp,…

Do việc phát triển nở rộ của việc nuôi trồng đông trùng hạ thảo khiến cho việc phân biệt giữa đông trùng hạ thảo tự nhiên và nuôi trồng, giữa đông trùng hạ thảo thật – giả trở nên khó khăn hơn. Trong khi đó, tại thị trường Việt Nam hiện nay các cở trở nuôi trồng đa phần đều nhỏ lẻ và cơ sở tư nhân, các cửa hàng, siêu thị và đại lí phân phối cho các thương hiệu uy tín vẫn còn thưa thớt. Trên thị trường , các chuỗi cửa hàng lớn cung ứng đông trùng hạ thảo cho thị trường chủ yếu là các thương hiệu nước ngoài như Hàn, Nhật, Trung Quốc được nhập khẩu Việt Nam. Một số thương hiệu có uy tín như Đông trùng hạ thảo Phúc Thành An dù đã có chỗ đứng nhất định trên thị trường tuy nhiên vẫn chưa có thể mở rộng các chuỗi cửa hàng trên toàn quốc. Một phần nguyên nhân khiến cho đông trùng hạ thảo Việt Nam “lép vế” so với đông trùng hạ thảo nhập khẩu là các sản phẩm từ các cơ sở nuôi trồng không đảm bảo sản xuất, nhiều hàng giả, hàng kém chất lượng khiến cho niềm tin của khách hàng vào đông trùng hạ thảo Việt Nam chưa cao, các kênh truyền thông về sản phẩm còn hạn chế khiến ranh giới hiểu biết giữa người sử dụng về các thương hiệu uy tín còn mập mờ khó phân biệt.

Mặc dù được kỳ vọng và trên thực tế đã có bước phát triển khá mạnh mẽ, tuy nhiên tại thời điểm hiện tại, thị trường đông trùng hạ thảo tại Việt Nam đã xuất hiện khá nhiều bất cập. Công tác quản lý, sản xuất, phân phối, kiểm định chất lượng khá lỏng lẻo và nhiều hạn chế nên đã dẫn đến thị trường đông trùng hạ thảo phát triển một cách tự phát, tràn lan và thiếu nhất quán khiến người tiêu dùng khó phân biệt, mất phương hướng dẫn đến mất niềm tin của người tiêu dùng .

Hướng tìm đầu ra cho đông trùng hạ thảo

Là một thị trường mới và vô cùng tiềm năng, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư đầu tư cơ sở vật chất, quy trình công nghệ nuôi đông trùng hạ thảo. Tuy nhiên việc tìm đầu cho đông trùng hạ thảo một cách ổn định thì không phải doanh nghiệp nào cũng có thể làm được.

Các nhà thuốc Đông y gia truyền: Đông trùng hạ thảo vốn là một dược liệu quý hiếm xuất hiện từ rất sớm trong các sách về Đông y. Những bệnh nhân chữa trị bằng phương pháp Đông y sẽ là những khách hàng tiềm năng nhất có nhu cầu sử dụng đông trùng hạ thảo. Cho nên các nhà thuốc hoặc các cơ sở thăm khám bệnh bằng phương pháp Đông y sẽ là một đầu ra lí tưởng cho sản phẩm.

Các cửa hàng tiện ích, cơ sở chăm sóc sức khỏe: Đây là nơi có lượng khách hàng có nhu cầu sử dụng đông trùng hạ thảo là rất lớn. Hiện nay công nghệ sản xuất ngày càng phát triển, đông trùng hạ thảo được chế biến thành nhiều hình thức mẫu mã đa dạng, tiện lợi và dễ sử dụng nhưu dưới hình thức nước uống, thực phẩm nên chúng không nhất thiết chỉ có đưa đến các cơ sở khám chữa bệnh mới có thể tiếp cận được với người tiêu dùng mà có thể cung ứng cho các đại lý, cửa hàng tiện ích hay thậm chí là những trung tâm chăm sóc sức khỏe như các phòng tập, spa… Vì những nơi này sẽ xuất hiện rất nhiều khách hàng tiềm năng có nhu cầu chăm sóc bản thân và cải thiện tình trạng sức khỏe.

Cung cấp giống cho các cơ sở nuôi trồng khác: Đối với những cơ sở chuyên nhân giống đông trùng hạ thảo thì họ có thể cung cấp bằng cách hướng dẫn cho họ những kiến thức về nuôi trồng đông trùng hạ thảo, hỗ trợ  việc xây dựng phòng nuôi đông trùng hạ thảo… Để từ đấy cung cấp các phôi đông trùng hạ thảo cho các doanh nghiệp đấy cho họ có thể về tự nuôi trồng, thu hoạch và bán ra ngoài thị trường.

Xuất khẩu đông trùng hạ thảo: Có rất ít nơi có thể thu hoạch đông trùng hạ thảo tự nhiên, công nghệ nuôi cấy chúng chỉ mới áp dụng thành công tại một số nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc và Việt Nam. Đặc biệt trong thời kì kinh tế toàn cầu, Việt Nam đang ngày càng hòa nhập với quốc tế thì việc xuất khẩu Đông trùng hạ thảo sẽ là hướng đi lâu dài cho các doanh nghiệp nuôi trồng tại Việt Nam.

Đi cùng với đo là những thách thức vô cùng lớn khi mà sản phẩm Việt Nam phải cạnh tranh với các cường quốc về nuôi trồng đông trùng hạ thảo, điều đó bắt buộc các cơ, sở, doanh nghiệp sản xuất đông trùng hạ thảo của việt Nam phải ngày càng nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa sản phẩm, xây dựng thương hiệu vững mạnh.

Cùng với các chính sách đầu tư hiệu quả, thường xuyên đổi mới công nghệ và sáng tạo ra những sản phẩm đông trùng hạ thảo mới chất lượng cao và giá thành phù hợp, được người tiêu dùng chấp nhận,kết hợp với việc thường xuyên mở rộng thị trường và tìm đầu ra cho đông trùng hạ thảo, thì hiệu quả kinh tế mà đông trùng hạ thảo đem lại sẽ vô cùng to lớn.